Mükemmellik Bir Hedef Değil, Yolculuktur.
Operasyonel mükemmellik üzerine önceki yazımda Shigeo Shingo ile tanışmış ve onun geliştirdiği modeli detaylıca incelemiştik. Ancak uygulama adımlarına geçerken, bir şeyi fark ettim: Henüz mükemmelliğin kendisinin ne olduğunu tam anlamıyla tanımlamamıştık.
Peki, mükemmellik nedir? Tarihte mükemmellik kavramını en güçlü şekilde ele alan Platon’un düşünceleri ile operasyonel mükemmellik felsefesi arasında nasıl bir bağ vardır? Ve tarihte operasyonel mükemmellik terimini ilk kimler kullanmıştır? Gelin birlikte keşfedelim.
Mükemmellik Nedir?
Mükemmellik, bir şeyin en yüksek kaliteye, en iyi duruma ya da üstün bir standarda ulaşma hali veya sürecidir. Bu kavram, yalnızca kusursuzluk değil; sürekli gelişim, ideal düzeye yaklaşma ve potansiyelin en üst düzeyde gerçekleştirilmesi anlamına gelir.
Mükemmelliğin Özellikleri:
- Süreklilik: Mükemmellik statik değil, dinamik bir süreçtir. Her zaman bir adım daha ileriye gitmeyi hedefler.
- Tutarlılık: Elde edilen sonuçlar sadece bir defaya mahsus değil, sürdürülebilir ve tekrarlanabilir olmalıdır.
- Standart Üstü Kalite: Ortalama ya da kabul edilebilir olandan daha yüksek bir performans seviyesi ifade eder.
- Bütünsellik: Hem süreçlerde hem sonuçlarda uyum ve bütünlük içerir.
“Elinizden gelenin en iyisini yapmak yetmez; ne yapmanız gerektiğini bilmelisiniz, sonra elinizden geleni yapmalısınız.” Edwards Deming
Platon’a Göre Mükemmellik Nedir?
Platon’a göre gerçek mükemmellik, fiziksel dünyada değil, “idealar evreninde” bulunur. Bu evren, zaman ve mekâna bağlı olmayan, değişmeyen, mutlak ve kusursuz formların (ideaların) yer aldığı bir dünyadır.
İdea Kuramı (Formlar Teorisi)
Platon’a göre her şeyin güzelliğin, iyiliğin, adaletin, cesaretin hatta bir sandalyenin bile kendi ideal ve mükemmel formu vardır.
Bizim duyularla algıladığımız şeyler bu formların sadece gölgesidir, eksik yansımalarıdır.
Mükemmellik = İdeaya En Yakın Olmak
Platon’a göre bir şeyin mükemmelliği, kendi ideal formuna ne kadar yaklaştığıyla ölçülür.
- Bir yönetici, adalet ideasına ne kadar yaklaşırsa o kadar mükemmel bir yönetici olur.
- Bir sanat eseri, güzellik ideasına ne kadar yaklaşırsa o kadar mükemmel bir sanat eseri olur.
‘Gözlemle, dinle, sus, az yargıla, çok sor’
Platon
Platon’un Mükemmellik Anlayışı ile Operasyonel Mükemmelliğin Benzerlikleri
İdea’ya Yaklaşmak = Sürekli İyileştirme (Continuous Improvement)
Platon’a göre mükemmellik, ideal forma yaklaşma çabasıdır. Bu düşünce, modern iş dünyasında sürekli iyileştirme (Kaizen) yaklaşımıyla örtüşür.
Bir fabrika veya süreç, “ideal süreç tasarımına” (kayıpsız, hatasız, hızlı) ne kadar yaklaşıyorsa, o kadar mükemmeldir. Ancak hiçbir zaman tam olarak ulaşılmaz; çünkü gelişim sonsuzdur.
| Platon’un Felsefesi | Operasyonel mükemmellik karşılığı |
| İdeaya yaklaşmak | Sürekli iyileştirme, sıfır hata, yalın süreç |
| Ruhun dengesi | Organizasyonel uyum, katmanlar arası sinerji |
| Bilgelik ve adaletle yönetim | Etik liderlik, şeffaf karar alma, güven |
| Özü aramak | Veriye ve süreç analizine dayalı yönetim |
| Eğitim ve erdem | Yetkinlik gelişimi, kültürel dönüşüm |
“Mükemmellik ulaşılan bir hedef değil, sürekli bir yolculuktur.”
Operasyonel Mükemmelliğin Tarihsel Gelişimi
Toplam Kalite Yönetimi (TQM) (1950–1980)
1950’lerden 1980’lere kadar Toplam Kalite Yönetimi, kaliteyi şirketin tüm alanlarında artırmayı ve müşteri memnuniyetini merkeze almayı amaçladı. W. Edwards Deming ve Joseph Juran gibi kalite uzmanlarının çalışmaları bu döneme damga vurdu.
Edwards Deming (1900–1993)
Modern kalite yönetiminin en önemli isimlerinden biridir. Hem teorik katkıları hem de pratik uygulamalarıyla, özellikle süreç iyileştirme, toplam kalite yönetimi (TQM) ve operasyonel mükemmellik konularında dünya çapında büyük bir etki yaratmıştır. Japonya’nın savaş sonrası sanayi başarısında kilit rol oynamış, adı adeta kalite devrimi ile özdeşleşmiştir.
| Kategori | Bilgi |
|---|---|
| Yaşam Yılları | 14 Ekim 1900 – 20 Aralık 1993 |
| Uyruk | Amerika |
| Eğitim | Fizik ve matematik alanında eğitim aldı. |
| Uzmanlık Alanları | İstatistik, kalite yönetimi, süreç yönetimi |
| Başarıları | Japon sanayisini dönüştüren kişi olarak tanınır |
Deming’in Japonya’ya Etkisi
1950’lerde Japonya’ya Gidişi:
- II. Dünya Savaşı sonrası Japon hükümeti, sanayisini ayağa kaldırmak için Deming’i Japon mühendis ve yöneticilere eğitim vermesi amacıyla davet etti.
- Deming’in Kalite Kontrol Döngüsü (PDCA), Japonya’daki firmaların kaliteyi sistematik şekilde ele almasını sağladı.
Japon Sanayisinin onu onurlandırması:
- 1951’de Japonya’da adına verilen “Deming Ödülü” kalite alanında verilen en prestijli ödüllerden biridir.
İlkeleri ;
- PDCA Döngüsü (Plan-Do-Check-Act)
- Deming’in 14 İlkesi (14 Points for Management)
Deming doğrudan “operational excellence” terimini kullanmamış olsa da, bugünkü OPEX anlayışının temellerini atmıştır.
Joseph M. Juran (1904–2008)
Joseph M. Juran (1904–2008), kalite yönetimi alanında çığır açmış, Toplam Kalite Yönetimi (TQM) ve süreç iyileştirme konularında önemli katkılar sunmuş bir liderdir. Juran, kaliteyi yalnızca üretimle sınırlı görmemiş, onu tüm işletme süreçlerine entegre edilecek stratejik bir konu olarak ele almıştır.
| Kriter | Bilgi |
|---|---|
| Yaşam Yılları | 24 Aralık 1904 – 28 Şubat 2008 |
| Uyruk | Amerika |
| Eğitim | University of Minnesota – Elektrik Mühendisliği |
| Uzmanlık Alanları | Kalite Yönetimi, Süreç İyileştirme, Liderlik |
1954 Japonya Ziyareti:
- Japon Mühendisler Birliği (JUSE) tarafından davet edildi.
- Japonya’da üst yönetim düzeyinde kalite eğitimi veren ilk kişiydi.
- “Kalite planlama sadece mühendislerin işi değil, üst yönetimin sorumluluğudur” diyerek büyük bir kültürel dönüşüm başlattı.
Somut Etkileri:
- Japon şirketler, Juran’ın önerdiği kalite stratejilerini iş planlarına entegre etti. (Juran Üçlemesi)
- Toyota, Sony, Panasonic gibi şirketler onun prensiplerini uygulayarak küresel kalite liderliğine yükseldi.
Kaoru Ishikawa (1915–1989)
| Kriter | Bilgi |
|---|---|
| Yaşam Yılları | 13 Temmuz 1915 – 16 Nisan 1989 |
| Uyruk | Japonya |
| Eğitim | Tokyo Üniversitesi, Kimya Mühendisliği |
| Uzmanlık Alanları | Kalite Yönetimi, Kalite İyileştirme Stratejisti |
Ishikawa Diyagramı (Balık Kılçığı / Neden-Sonuç Diyagramı)
- En bilinen katkısı, 1943 yılında geliştirdiği bu diyagramdır.
- Süreçlerdeki problemlerin olası tüm kök nedenlerini sistematik şekilde analiz etmeye yarar.
- Şekli balık kılçığına benzediği için “fishbone diagram” olarak da bilinir.
Operasyonel mükemmellik yolculuğunda Toyota Production System (TPS) ve onun kurucularını bir sonraki yazımızda inceleyeceğiz.
Final ;
Mükemmelliği sadece bir hedef değil, bir yolculuk olarak görmek, hem Platon’un ideal formlar anlayışında hem de operasyonel mükemmellik felsefesinde ortak bir bakış açısını yansıtır. Shigeo Shingo’nun sistematik metodolojisinden, Deming ve Juran’ın kalite devrimlerine, Ishikawa’nın kök neden analizlerine kadar uzanan bu yolculuk bize gösteriyor ki: Gerçek operasyonel mükemmellik, yalnızca teknik uygulamalarla değil, aynı zamanda derin bir felsefi bakış açısıyla mümkün olabilir.
Referans ;
–https://plato.stanford.edu/entries/plato/
–https://asq.org/about-asq/who-we-are/bio_ishikawa
https://goleansixsigma.com/fishbone-diagram-aka-cause-effect-diagram/
–https://www.qualitygurus.com/kaoru-ishikawa-biography/
-Gino Crescoli – Pixabay
-Eiji Kikuta – Pixabay
