Bir mühendis olarak endüstriyel bir fabrikada işe başladınız. Fabrikayı tanımıyorsunuz ve nereden başlayacağınızı bilmiyorsunuz. Bu fabrikanın kalite sorunları ne seviyede? Fabrikanın verimlilik değeri iyi mi? Acaba makinelerdeki arızalar çok mu fazla? İşte tüm bu soruların cevabını tek bir değerle alabilirsiniz: %OEE (Overall Equipment Effectiveness – Toplam Ekipman Verimliliği).
OEE Nedir?
OEE (Toplam Ekipman Verimliliği), üretim verimliliğini ölçmek için kullanılan altın standarttır. Basitçe ifade etmek gerekirse, üretim zamanının ne kadarının gerçekten verimli olduğunu belirler.
Bir OEE skoru %100 olduğunda şu anlama gelir:
*%100 Kalite: Yalnızca kusursuz ürünler üretildiği anlamına gelir.
*%100 Performans: Üretimin mümkün olan en yüksek hızda gerçekleştiğini ifade eder.
*%100 Kullanılabilirlik: Makinelerin hiç durmadan çalıştığını gösterir.
Mr. Seiichi Nakajima
OEE (Overall Equipment Effectiveness), ilk olarak TPM (Total Productive Maintenance – Toplam Üretken Bakım) metodolojisinin merkezi bir bileşeni olarak, Seiichi Nakajima tarafından 1982 yılında yayımlanan ‘TPM Tenkai’ (JIPM Tokyo) adlı kitabında tanımlanmıştır.
Seiichi Nakajima
Nakajima was honored by the Emperor of Japan with the Ranju Ho-sho, or Medal with Blue Ribbon. The award Seiichi Nakajima, Japon İmparatoru tarafından Ranju Ho-sho (Mavi Kurdele Madalyası) ile onurlandırılmıştır. Bu ödül, bireylerin önemli yaşam boyu başarılarını tanımak için verilir ve Nakajima’ya, “TPM aracılığıyla üretim endüstrisini geliştirmeye adanmışlığına duyulan minnettarlığın bir göstergesi olarak” İmparator tarafından takdim edilmiştir.
OEE’nin üretimdeki potansiyeli, 1980’lerde otomobil üreticisi Toyota tarafından benimsenmiştir. OEE, Toyota’nın üretim süreçlerindeki verimliliği artırmak ve kayıpları en aza indirmek için kritik bir araç olarak kullanılmıştır.
Günümüzde, OEE, tüm sektörlerden ve ölçeklerden üreticiler tarafından en iyi uygulama ölçütü ve temel performans göstergesi (KPI) olarak kullanılmaktadır. Bu yöntem, üretim süreçlerini optimize etmek, atıkları azaltmak ve genel verimliliği artırmak isteyen şirketler için global bir standart haline gelmiştir.
OEE Kıyaslama Değerleri
Bir karşılaştırma ölçütü olarak, “iyi” bir OEE (Toplam Ekipman Etkinliği) skoru nedir?
- %100 OEE skoru, kusursuz üretimi temsil eder: yalnızca kaliteli parçalar üretilir, mümkün olan en hızlı şekilde, hiçbir duruş süresi olmadan.
- %85 OEE skoru, seri üretim yapan üreticiler için dünya standardı olarak kabul edilir. Birçok şirket için uzun vadeli uygun bir hedeftir.
- %60 OEE skoru, seri üretim yapan üreticiler arasında oldukça yaygındır, ancak önemli ölçüde iyileştirme yapılması gerektiğine işaret eder.
- %40 OEE skoru, üretim performansını izlemeye ve iyileştirmeye yeni başlayan üretim şirketleri için sıkça rastlanır. Ancak bu düşük bir skordur ve çoğu durumda kolayca iyileştirilebilir. Örneğin, duruş sürelerinin nedenlerini takip ederek ve en büyük duruş kaynaklarını tek tek ele alarak gelişme sağlanabilir.
Şirketler arasında kıyaslama yapmak oldukça zor olsa da, çoğu üretim şirketinin OEE skorları genellikle %60 civarındadır.
OEE Nasıl Hesaplanır?
OEE hesaplaması üç faktöre dayanır:
- Kullanılabilirlik (Availability)
- Performans (Performance)
- Kalite (Quality)
%OEE = % Kullanılabilirlik x %Performans x %Kalite
Faktörlerin Açıklaması:
- Kullanılabilirlik: Makine arızaları, kurulum ve ayar kayıplarını içerir.
- Performans: Küçük duruşlar, operatör verimliliği ve makine hız kayıplarını kapsar.
- Kalite: Yeniden işleme ve hurda kayıplarını içerir.
Örnek Hesaplama:
- Kullanılabilirlik: Makine arızası neredeyse yok ve hızlı kurulum yapılıyor. %95
- Performans: Operatörler hedeflenen sürede üretim yapıyor ve küçük duruşlar yok. %96
- Kalite: Tüm parçalar kaliteli, neredeyse hiç hatalı parça yok. %98
%OEE = 0,95 x 0,96 x 0,98 = %89
Bu örnek sonucu görüğümüz üç faktörün de yüksek olmasına rağmen, %OEE değerini artırmak oldukça zordur.
Hangi sektörde olursanız olun, bu sihirli formülü uyguladığınıza eminim. Bir üretimi takip etmek istiyorsanız, en kolay yol bu sihirli formül olan %OEE’yi izlemektir.
Farklı şirketlerde küçük değişiklikler olsa da, aşağıda OEE hesaplaması için detaylı formüller bulabilirsiniz.
References
https://en.wikipedia.org/wiki/Seiichi_Nakajima
https://oee.coach/oee-academy/oee-and-continuous-improvement/history-of-oee-and-tpm/
https://blog.matthews.com.au/
https://www.leanproduction.com/
https://www.oee.com/
https://www.oeesystems.com/
https://www.freepik.com/vectors/business
https://unsplash.com/@markusspiske
https://blog.opto22.com/optoblog/a-brief-overview-of-overall-equipment-effectiveness-oee
